Wole Soyinka

	Wole Soyinka
	;
Statsborgarskap	Nigeria
Fødd	13. juli 1934 (90 år); Ogun
Yrke	skodespelforfattar, lyrikar, omsetjar, romanforfattar, filosof, essayist, professor, skribent
Språk	joruba
Medlem av	American Academy of Arts and Sciences, Royal Society of Literature
Mor	Grace Eniola Soyinka
Born	Olaokun Soyinka
	Wole Soyinka på Commons

Akinwande Oluwole «Wole» Soyinka (fødd 13. juli 1934 i Abeokuta i Nigeria) er ein nigeriansk dramatikar og teaterinstruktør. Han har òg har forfatta romanar, essays og dikt.

I 1986 fekk han Nobelprisen i litteratur av di han «i ett brett kulturellt perspektiv och med poetiska övertoner gestaltar tillvarons drama.»^[1]^[2] Takketalen, som han dediserte den sørafrikanske fridomskjemparen Nelson Mandela, var ein krass kritikk av apartheidpolitikken i Sør-Afrika.

Liv

Soyinka blei fødd inn i ein fattig Joruba-familie. Begge foreldra var overtydde kristne, faren var rektor på ein folkeskole. Etter å ha fullført college i Ibadan studerte Soyinka ved universitet i byen frå 1952 til 1954, og frå 1954 til 1957 ved University of Leeds. Han avslutta med ein Honours Degree i engelsk litteratur og arbeidde etterpå som dramaturg og skodespelar ved Royal Court Theatre i London, men vendte seinare tilbake til Nigeria for å studere afrikansk drama. Han underviste ved universiteta i Lagos, Ibadan og Ife, der han fekk eit professorat i samanliknande litteraturvitskap i 1975.

Soyinka har spela ein viktig rolle i den politiske historia til Nigeria. I 1967, under den nigerianske borgarkrigen, dømde dei nigerianske styresmaktene han til einecelle etter at han freista å få i stand fred mellom dei stridande partane. 22 månader seinare blei han sleppt fri då det vart internasjonal merksemd om saka hans. I fengselet skreiv han dikt han gav ut som Poems from Prison. Seinare skreiv han om erfaringane frå fengselet i boka The Man Died.

Wole Soyinka har vore ein nådelaus kritikar av mange nigerianske regjeringar og ulike andre diktatur over heile verda, til dømes regimet til Robert Mugabe i Zimbabwe. Denne aktivismen har fleire gonger sett han i stor personleg fare, som under diktaturet til den nigerianske generalen Sani Abacha (1993 til 1998) då Soyinka gjekk i frivillig eksil. Han budde hovudsakleg i USA der han var gjesteprofessor ved fleire universitet. Sjølv om han vendte tilbake til Nigeria i 1998, heldt han fram med å arbeide i USA. I 2004 fekk han ein undervisningspost i samanliknande litteraturvitskap ved Emory University i Atlanta og har eit professorat i kreativ skriving ved Nevada-universitetet i Las Vegas.

Verk

Skodespel

A Dance of the Forest
The Lion and the Jewel
The Road
Kongis Harvest
The Swamp Dwellers
The Strong Breed
Camwood on The Leaves
The Jero Plays
The Bacchae of Euripides
Madmen and Specialists
Death and the Kings Horseman
A Play of Giants
Opera Wonyosi

Romanar og memoarar

The Interpreters
Season of Anomy
The Man Died
Ake, The years of Childhood
Isara

Essays

Art, Dialogue and Outrage

Poesi

Idanre and other Poems
A Shuttle in the Crypt
Mandelas Earth and other Poems

Norske omsettingar

«Telefonsamtalen», novelle
i Moderne afrikanske fortellere (Pax, 1971)
Ake, en historie om en barndom
Tolkene

Referansar

↑ «who in a wide cultural perspective and with poetic overtones fashions the drama of existence».
↑ Nobeltildelinga 1986 på nobelprize.org

Litteratur

Bernth Lindfors: Early Soyinka , Trenton, N.J. [u.a.] : Africa World, 2008, ISBN 1-59221-652-8
Gerd Meurer: Journeys around and with Kongi - half a century on the road with Wole Soyinka : a pan-afropean or pan-eurafrican book, Neumarkt : Reche, 2008, ISBN 978-3-929566-73-4
Soyinka, Wole (Vol. 179): Introduction. Contemporary Literary Criticism. Red. Janet Witalec. Vol. 179. Gale Cengage, 2004. eNotes.com. 2006. 23. januar 2009
Bankole Olayebi, WS: A Life In Full, Bookcraft, 2004 - illustrert biografi om Soyinka
Yemi D. Ogunyemi, The Literary/Political Philosophy of Wole Soyinka (2001/2009).

Bakgrunnsstoff

Verk av og om Wole Soyinka i katalogen til det tyske nasjonalbiblioteket
Nobeltildelinga 1986 på nobelprize.org
Wole Soyinka. All you want to know about.
The Wole Soyinka Society
Pidgin English in works of Wole Soyinka Arkivert 2006-05-14 ved Wayback Machine.

[1] «who in a wide cultural perspective and with poetic overtones fashions the drama of existence».

[2] Nobeltildelinga 1986 på nobelprize.org

[1]

[2]

Wole Soyinka

Statsborgarskap	Nigeria
Fødd	13. juli 1934 (90 år) Ogun
Yrke	skodespelforfattar, lyrikar, omsetjar, romanforfattar, filosof, essayist, professor, skribent
Språk	joruba
Medlem av	American Academy of Arts and Sciences, Royal Society of Literature
Mor	Grace Eniola Soyinka
Born	Olaokun Soyinka
Wole Soyinka på Commons

v d e Nobelprisvinnarar i litteratur
1901–1925	Prudhomme (1901) • Mommsen (1902) • Bjørnson (1903) • Mistral, Echegaray (1904) • Sienkiewicz (1905) • Carducci (1906) • Kipling (1907) • Eucken (1908) • Lagerlöf (1909) • Heyse (1910) • Maeterlinck (1911) • Hauptmann (1912) • Tagore (1913) • Inga utdeling i 1914. • Rolland (1915) • von Heidenstam (1916) • Gjellerup, Pontoppidan (1917) • Inga utdeling i 1918. • Spitteler (1919) • Hamsun (1920) • France (1921) • Benavente (1922) • Yeats (1923) • Reymont (1924) • Shaw (1925)
1926–1950	Deledda (1926) • Bergson (1927) • Undset (1928) • Mann (1929) • Lewis (1930) • Karlfeldt (1931) • Galsworthy (1932) • Bunin (1933) • Pirandello (1934) • Inga utdeling i 1935. • O’Neill (1936) • du Gard (1937) • Buck (1938) • Sillanpää (1939) • Inga utdeling i 1940–1943. • Jensen (1944) • Mistral (1945) • Hesse (1946) • Gide (1947) • Eliot (1948) • Faulkner (1949) • Russell (1950)
1951–1975	Lagerkvist (1951) • Mauriac (1952) • Churchill (1953) • Hemingway (1954) • Laxness (1955) • Jiménez (1956) • Camus (1957) • Pasternak (1958) • Quasimodo (1959) • Perse (1960) • Andrić (1961) • Steinbeck (1962) • Seferis (1963) • Sartre (1964) • Sjolokhov (1965) • Agnon, Sachs (1966) • Asturias (1967) • Kawabata (1968) • Beckett (1969) • Solzjenitsyn (1970) • Neruda (1971) • Böll (1972) • White (1973) • Johnson, Martinson (1974) • Montale (1975)
1976–2000	Bellow (1976) • Aleixandre (1977) • Singer (1978) • Elytis (1979) • Miłosz (1980) • Canetti (1981) • García Márquez (1982) • Golding (1983) • Seifert (1984) • Simon (1985) • Soyinka (1986) • Brodsky (1987) • Mahfouz (1988) • Cela (1989) • Paz (1990) • Gordimer (1991) • Walcott (1992) • Morrison (1993) • Ōe (1994) • Heaney (1995) • Szymborska (1996) • Fo (1997) • Saramago (1998) • Grass (1999) • Gao (2000)
Frå 2001	Naipaul (2001) • Kertész (2002) • Coetzee (2003) • Jelinek (2004) • Pinter (2005) • Pamuk (2006) • Lessing (2007) • Le Clézio (2008) • Müller (2009) • Vargas Llosa (2010) • Tranströmer (2011) • Mo (2012) • Munro (2013) • Modiano (2014) • Aleksijevitsj (2015) Dylan (2016) • Ishiguro (2017) • Tokarczuk (2018, delt ut i 2019) • Handke (2019) • Glück (2020) • Gurnah (2021) • Ernaux (2022) • Fosse (2023) • Han (2024)